Een pand aanwijzen als gemeentelijk monument kan ertoe leiden dat de waarde van het pand daalt. Dat aspect moeten gemeenten meenemen in hun besluit, concludeert de Raad van State.
De gemeente Tilburg wijst een pand aan als gemeentelijk monument. Het is een burgemeesterswoning in de voormalig zelfstandige gemeente Berkel-Enschot, ontworpen door architect Constant Panis, die in deze stad meerdere gebouwen op zijn naam heeft staan. Oud-burgemeester Alphons Panis van Berkel-Enschot was zijn broer. De eigenaar van het pand wil de monumentale status niet, omdat het pand dan in waarde daalt. Hij gaat tegen het besluit van de gemeente in beroep bij de rechtbank Zeeland-West-Brabant.
Monumentwaardigheid
De rechtbank oordeelt dat de gemeente het pand als gemeentelijk monument heeft kunnen aanwijzen. De waardedaling is niet aangetoond en de eigenaar heeft ook niet hard gemaakt dat hij het pand nu minder makkelijk kan verkopen. De pandeigenaar gaat in hoger beroep bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. Die moet beoordelen of het college het pand vanwege de monumentwaardigheid van het exterieur heeft mogen aanwijzen als gemeentelijk monument.
Waardedaling
Volgens de eigenaar heeft het pand geen bijzondere cultuurhistorisch waarde. Architect Panis heeft meerdere panden ontworpen, die niet allemaal zijn aangewezen als gemeentelijk monument. Ook heeft dit pand geen rol van betekenis gespeeld in de bestuurlijke geschiedenis van Berkel-Enschot en is de architectuurhistorische waarde beperkt, zeker nu onderdelen van het pand (kozijnen, deuren, een glas-in-loodraam) al zijn verdwenen of vernieuwd. Tot slot heeft het pand volgens de eigenaar geen stedenbouwkundige waarde. Planologisch zou het pand gesloopt mogen worden, maar met een monumentenstatus is dat niet meer mogelijk. Een groter probleem is de waardedaling: nu is het 850.000 euro waard, na de status als monument nog maar 700.000 euro. Dat is berekend door een makelaar.
Omgevingscommissie
Volgens de Raad van State schiet de redenering van het college tekort. De Omgevingscommissie adviseerde het college in algemene zin positief over de monumentwaardigheid van meerdere panden, maar waarom precies deze burgemeesterswoning een gemeentelijk monument moet worden, is niet verteld.
Nadelige gevolgen
Verder heeft het college ten onrechte de waardedaling van het pand niet in de belangenafweging betrokken. Als het pand als gevolg van de aanwijzing in waarde zou dalen, had het college moeten nagaan of die waardedaling zo groot is dat het belang van de eigenaar onevenredig zou worden geschaad. Het college heeft onvoldoende gemotiveerd waarom het aan het belang van aanwijzing een zwaarder gewicht heeft mogen toekennen dan aan de nadelige gevolgen van de aanwijzing voor de eigenaar. Vooralsnog wordt het pand geen gemeentelijk monument. Het college moet daarover een nieuw en beter gemotiveerd besluit nemen.
ECLI:NL:RVS:2022:2238